Dankzij duurzamer beton veilige fietspaden op Texel
Bij duurzaamheid denk je niet direct aan beton. In de beeldvorming heeft het een slecht imago, vooral vanwege de hoge CO2-uitstoot. Maar het kan ook anders.
Kijk maar naar waddeneiland Texel, waar de gemeente ruim 32 kilometer aan fietspad reconstrueert. De lokale betoncentrale RAB en cementleverancier ENCI uit Maastricht ontwikkelden samen met de gemeente Texel een nieuw mengsel met fors minder milieu-impact.
Piet Conijn is namens de Gemeente Texel projectleider bij deze uitdagende klus. De paden liggen grotendeels in beschermd natuurgebied en vanwege het toeristisch seizoen vindt het werk vooral in het najaar en de winter plaats. Inderdaad, qua weersomstandigheden de slechtste periode.
Conijn: ‘Texel wil zich graag als fietseiland blijven profileren, maar de fietspaden van Staatsbosbeheer waren in een slechte conditie. Het ontbrak hen aan geld voor onderhoud.’ De fietspaden waren voorzien van tegels, klinkers, asfalt en soms schelpen. ‘Ze waren ook te smal voor het hedendaags snelle en bredere gebruik. Denk aan e-bikes, duo-fietsen en fietsen met karretjes.’ Op sommige trajecten komen dagelijks 5000 fietsers voorbij, vertelt Conijn. De noodzaak tot vervanging was duidelijk.
De gemeente Texel nam de fietspaden over van Staatsbosbeheer en de gemeenteraad stelde zo’n 10 miljoen euro beschikbaar voor vervanging. Dankzij een regeling van het ministerie van Infrastructuur volgde een MKI-onderzoek naar verhardingssoorten. Conijn: ‘Provincie Noord-Holland stimuleert de fietsinfrastructuur in ruime mate en stelt jaarlijks subsidie beschikbaar vanuit de pot Kleine Infrastructuur. Duurzaamheid was en is daarbij een voorwaarde. Als resultaat van dit onderzoek kreeg ik de MKI-score per materiaal en aanleg in beeld.’
Bij de beoordeling werd tevens naar fietscomfort, onderhoud en beheer gekeken. Conijn: ‘Beton bleek overall het beste, want je legt het neer en het ligt zeker veertig jaar zonder noemenswaardig onderhoud. Maar ja, die CO2-uitstoot hè…’
Toen Conijn aanklopte bij de betoncentrale op Texel zagen ze direct de uitdaging. In nauwe samenwerking met ENCI en Grondverzet- en aannemingsbedrijf Van der Meer b.v. ontwikkelde Bouwcenter RAB een nieuw speciemengsel dat allerlei milieuvoordelen bood, waaronder een veel lagere CO2-uitstoot dan traditioneel beton. ‘Dat bleek ideaal voor ons project.’ Dat de paden grotendeels in beschermd natuurgebied liggen, maakte dit project niet eenvoudiger. ‘Er was veel overleg nodig met de Omgevingsdienst om tot de beste werkwijze te komen.’
Lang verhaal kort: het is gelukt om het werk met duurzamer beton uit te voeren. De derde fase is in volle uitvoering en komende winter volgt de laatste vierde fase, vertelt Conijn. ‘Op andere eilanden is ook al belangstelling getoond voor dit type beton. Van toeristen en zelfs van sceptische Texelaars ontvangen we louter complimenten; het fietst fantastisch.’
Op plekken waar een nieuw vrij liggend pad niet mogelijk bleek, is gekozen voor infrastructuur op basis van shared space. ‘Daar is de auto te gast. Binnenkort fiets je vanaf de veerboot in het zuiden helemaal naar de vuurtoren in het noorden; volledig over veilige voor fietsers ingerichte infrastructuur. Ja, dat kan niet beter.’
Ooit waren fietspaden in natuurgebied vooral opgebouwd uit schelpen, weet Conijn. ‘Er zijn nog altijd mensen op de Waddeneilanden die het geknisper van de de schelpen missen. Maar we moeten realistisch zijn: schelpen zijn steeds moeilijker verkrijgbaar, de winning is zeker niet duurzaam en die paden vragen veel meer onderhoud. Bovendien spaar je bij een betonnen pad ook nog eens al die vervoersbewegingen voor onderhoud uit.’
