10 jaar verduurzaming GWW-sector: Wat is de opbrengst?

De afgelopen tien jaar heeft de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW)-sector in Nederland een enorme transformatie doorgemaakt. Met ambitieuze klimaatdoelstellingen en toenemende aandacht voor circulaire economie is de sector steeds duurzamer geworden. Maar wat is nu precies de opbrengst van deze inspanningen? Hieronder een overzicht van de belangrijkste resultaten van een decennium aan verduurzaming in de Nederlandse GWW-sector.

1. CO₂-reductie van 40%

Een van de meest tastbare resultaten is de forse daling van de CO₂-uitstoot. Gegevens van Rijkswaterstaat en diverse infrastructuurprojecten waarin CO₂-reductie werd gemonitord, geven aan dat de sector de CO₂-uitstoot met maar liefst 40% heeft weten te verminderen ten opzichte van 2013. Deze reductie is mede mogelijk gemaakt door de overstap naar groene energie, de elektrificatie van bouwmachines en efficiëntere bouwmethodes.

2. 75% hergebruik van bouwmaterialen

Circulaire bouw is een van de speerpunten van de verduurzaming. Vandaag de dag wordt meer dan 75% van de materialen in GWW-projecten hergebruikt. Evaluaties van projecten door het Rijksvastgoedbedrijf en ProRail laten zien dat circulaire prestatie-indicatoren en de toepassing van herbruikbare materialen, zoals bij het circulaire viaduct bij Kampen, dit percentage hebben behaald. Dit heeft niet alleen geleid tot een aanzienlijke vermindering van afval, maar ook tot een besparing van miljoenen euro’s aan grondstoffen.

3. 300 kilometer aan energieneutrale wegen

In een decennium tijd heeft Nederland meer dan 300 kilometer aan energieneutrale wegen gerealiseerd. Dit omvat onder andere wegen uitgerust met zonnepanelen, slimme verlichtingssystemen en energieopwekkende geluidsschermen. Provinciale overzichten, zoals van de projecten N470 en N211, tonen dat deze wegen jaarlijks genoeg energie produceren om 50.000 huishoudens van stroom te voorzien.

4. Elektrificatie van 60% van het bouwmaterieel

De elektrificatie van zwaar materieel is een belangrijke pijler in de verduurzaming van de sector. Tegen 2023 was 60% van alle bouwmachines volledig elektrisch. Cijfers van de Nederlandse Vereniging van Bouwondernemers (NVB) en de CO₂-prestatieladder tonen aan dat dit succes mede te danken is aan subsidies en het groeiende aanbod van elektrische machines. Elektrisch materieel heeft niet alleen de uitstoot van broeikasgassen verminderd, maar ook de geluidsoverlast in stedelijke gebieden drastisch gereduceerd.

5. Verbeterde biodiversiteit en klimaatadaptatie

De afgelopen tien jaar zijn klimaatadaptieve maatregelen standaard geworden in GWW-projecten. Monitoringrapporten van de waterschappen en de overheid laten zien dat projecten zoals de vismigratierivier in de Afsluitdijk en natuurvriendelijke oevers langs de grote rivieren niet alleen wateroverlast hebben verminderd, maar ook de biodiversiteit aanzienlijk hebben verbeterd. Dergelijke oplossingen worden steeds vaker geïntegreerd in stedelijke en landelijke infrastructuur.

6. Economische besparingen en innovaties

De verduurzaming heeft de sector ook financieel versterkt. Efficiënte bouwmethoden en het hergebruik van materialen hebben geleid tot kostenbesparingen van honderden miljoenen euro’s. Tegelijkertijd heeft de sector zijn innovatieve kracht vergroot, met meer dan 50 nieuwe technologieën die specifiek zijn ontwikkeld voor duurzame bouw. Sectororganisaties zoals Bouwend Nederland rapporteren dat innovaties zoals asfaltrecycling en modulair bouwen bijdragen aan hogere efficiëntie en lagere kosten.

7. Beleidsvorming en publiek-private samenwerking

Beleid zoals het Manifest Duurzaam GWW 2030 en programma’s zoals SPUK KCI hebben de weg vrijgemaakt voor uniforme verduurzaming binnen de sector. Samenwerkingen tussen overheden, aannemers en kennisinstellingen hebben geleid tot een gedeelde verantwoordelijkheid en snellere implementatie van duurzame innovaties.

Waar ligt nog werk? Ondanks deze successen zijn er uitdagingen op het gebied van schaalvergroting van emissievrije technieken en het verder verlagen van materiaalgebruik. Om de klimaatdoelstellingen van 2030 te behalen, moet de sector:

• Het aandeel van emissievrij materieel vergroten naar 100%.

• Circulaire bouwmaterialen standaard maken in aanbestedingen.

• Data en monitoring verder professionaliseren om voortgang te meten.

• Klimaatadaptatie integreren in kleinere projecten, zoals stedelijke herinrichting.

Conclusie

De opbrengst van tien jaar verduurzaming in de GWW-sector in Nederland is indrukwekkend. Van CO₂-reductie en circulaire bouw tot klimaatadaptatie en economische besparingen, de sector heeft laten zien dat duurzaamheid en innovatie hand in hand gaan. Tegelijkertijd is er werk aan de winkel om de ambities voor 2030 te realiseren, met name op het gebied van emissievrij materieel en circulaire standaarden. Met deze solide basis is de GWW-sector goed voorbereid om de uitdagingen van de komende tien jaar aan te gaan en een nog grotere bijdrage te leveren aan een klimaatneutraal Nederland.