‘Samen bouwen aan duurzame wegen’

Ja, voor het eerst écht samen, vertellen Karlijn Mol en Jan van de Water. Als programmamanagers presenteren zij tijdens InfraTech 2025 het ‘Deltaplan Duurzame Wegverharding’ en lichten zij toe welke kansen er zijn om samen te werken.

Het is tijd om samen door te pakken en op te schalen, hoor je regelmatig zeggen. Geen vage ideeën, maar doelgericht en met een duidelijke uitvoeringsagenda vol actiepunten. Met het ‘Deltaplan Duurzame Wegverharding’ zet het kersverse NPDW concrete stappen om partijen te verbinden en samenhang te brengen in diverse initiatieven, vertellen Jan en Karlijn.

Half januari, tijdens InfraTech 2025 in Rotterdam Ahoy, krijgen zij een podium om de visie en plannen te laten zien. Zo kunnen bezoekers van het grootste infrastructuurevenement van Nederland inhoudelijke sessies bijwonen over onderwerpen zoals de Milieukostenindicator (MKI) en de kwaliteit van asfalt. Ook op het kennisplein staan experts van NPDW klaar voor vragen, ideeën en inspiratie. ‘Wij richten ons op vernieuwing voor de koplopers,’ vertelt Karlijn. ‘Maar ook op standaardisatie zodat ook partijen met minder mensen en middelen kunnen verduurzamen.’

Nog even terug naar de opzet. Wat is het NPDW precies en hoe kunnen geïnteresseerden betrokken raken?

Karlijn: ‘Het is ontstaan uit de noodzaak om als sector structureel te verduurzamen. Het begon met het Transitiepad Duurzame Wegverhardingen, onderdeel van het programma Klimaatneutrale Circulaire Infrastructuur (KCI, red.) vanuit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Rijkswaterstaat is daar de trekker, maar herkende al snel dat de opgave een breder draagvlak vereist.’

Zij vervolgt: ‘Na het vormen van een los collectief in 2022 is vervolgens in 2023 het NPDW opgericht als een meer vast samenwerkingsverband tussen publieke en private partijen. Het doel is om de verduurzaming van wegverharding in Nederland te versnellen door middel van samenwerking, kennisdeling en het ontwikkelen van standaarden. Via onze uitvoeringsagenda, het Deltaplan, brengen we focus aan en pakken regie in deze complexe transitie. Het is namelijk niet het probleem dat er geen actie is, het is de verdeeldheid ervan.’

Jan: ‘Voor betrokkenen is er volop ruimte om mee te doen. Tijdens InfraTech presenteren we onze plannen en nodigen we iedereen uit om met ons in gesprek te gaan op het kennisplein. Daarnaast lanceren we binnenkort een website waar mensen direct contact met ons kunnen opnemen, informatie vinden en op de hoogte blijven via onze nieuwsbrieven.’

Programmamanager NPDW Jan de Water

Hoeveel mensen werken er momenteel bij het Nationaal Platform Duurzame Wegverharding en wat zijn hun rollen?

Karlijn: ‘Op dit moment hebben we 25 mensen aan ons platform verbonden. Experts die elk bijdragen aan specifieke thema’s, zoals MKI, data, validatieproces of innovatie. We pakken meerdere vraagstukken bij de kop. Het zijn onderwerpen die door veel partijen uit de sector gezien worden als belemmering voor verduurzaming. Denk aan: hoe zorgen we voor meer begrip en eenheid van MKI? Maar ook: hoe meten en belonen we de kwaliteit van wegen? Of: hoe versnellen en harmoniseren we het validatieproces? En nog zo’n onderwerp: hoe vergroten we het gebruik van circulaire bestrating?’

Jan: ‘Het is echt een samenwerking van specialisten en ervaringsdeskundigen uit de publieke en private sector. Hun input is onmisbaar om de puzzel compleet te maken en de versnelling in verduurzaming te realiseren.’

Programmamanager NPDW Karlijn Mol

Hoe ver zijn jullie inmiddels gevorderd?

Jan: ‘In april 2024 hebben we het Deltaplan breed in de sector gelanceerd. Dat was een moment waarop we de hele puzzel bij elkaar brachten. Inmiddels zijn er al meer dan zeventig organisaties bij betrokken. Een belangrijke mijlpaal is dat er nu een basis is voor regie op duurzaamheidsdoelen.’

Zijn er al eerste successen te vieren?

Jan: ‘We merken dat de relevantie van het NPDW breed wordt ondersteund in de sector. We hebben bijvoorbeeld de opdracht gekregen om de MKI-plafondwaarde periodiek te benchmarken en om één validatieprocedure met alle randvoorwaarden te creëren? Je ziet sowieso de behoefte toenemen om duurzaamheid steeds meer te standaardiseren en data te uniformiseren.​'

Waar wringt de schoen nog?

Jan: ‘De versnippering blijft een uitdaging. Door een sectorbrede aanpak willen we een gelijk speelveld creëren voor de aanbieders waarbij het loont om duurzaam te opereren. En we willen  duidelijkheid bieden aan wegbeheerders als het gaat om duurzaamheid en prestaties.’

Karlijn: ‘Marktpartijen zullen eerder investeren in duurzaamheid als opdrachtgevers consistent zijn in hun eisen. Dat verlaagt de risico’s van investeren in duurzaamheid. Daarom is harmonisatie zo belangrijk.’

Welke belangrijke stappen willen jullie nog zetten?

Jan: ‘De focus ligt op opschaling. We faciliteren koplopers en werken er samen met de hele sector naar toe dat duurzame wegverharding de nieuwe norm wordt. Dat doen we bijvoorbeeld door standaarden te ontwikkelen die automatisch doorwerken in contracten. Denk aan duurzame asfaltmengsels die al gevalideerd zijn.’

Karlijn: ‘Daarnaast richten we ons op innovatie. We willen de juiste randvoorwaarden creëren om innovaties sneller naar de markt te brengen, bijvoorbeeld door het validatieproces te versnellen en te harmoniseren. Dat betekent ook dat we moeten stoppen met wat niet werkt. Transitie betekent soms dat je keuzes maakt, bijvoorbeeld door afscheid te nemen van producten of methodes die niet duurzaam zijn, zoals het produceren van asfalt op hoge temperaturen.’

Hoe speelt de samenwerking met CROW hierin een rol?

Karlijn: ‘CROW is onmisbaar bij het standaardiseren van kennis. Veel van wat wij ontwikkelen, zoals inkooprichtlijnen of duurzaamheidskaders, wordt via hen geborgd in de sector.

Jan: ‘Ze helpen ons ook om de kleinere gemeenten en organisaties te bereiken. Via bestaande netwerken en tools kunnen we onze kennis breed verspreiden, zonder dat we een nieuwe organisatie moeten optuigen.’

Daarnaast zijn zij een betrouwbare partner als het gaat om transparantie en verantwoording over hetgeen we doen. NPDW wordt een stichting onder de vlag van CROW; wij staan los van elkaar, maar in de verantwoording speelt CROW een rol voor ons.’

Met wie werken jullie nog meer samen?

Karlijn: ‘Onze intentie is om met álle partijen samen te werken. We zijn al goed op weg. Zo werken we bijvoorbeeld samen met de Nationale Aanpak Biobased Bouwen, voor het lanceren van een Innovatie Partnerschap over bioverrijkt asfalt. Verder werken we samen met BouwCirculair in het benaderen van gemeenten. Ook werken we met diverse aannemers samen aan het uniform in kaart brengen van de kwaliteit van bitumen. Daarnaast trekken we ook samen op met CIRCUROAD, Duurzame Infra, de Vakgroep Bitumineuze Werken, Platform WOW, Het Nieuwe Normaal en het Betonakkoord. En d​at is nog maar het begin, want een transitie kun je alleen maar samen doen.’

Wat willen jullie tijdens InfraTech bereiken?

Jan: ‘We willen ons allereerst goed presenteren en laten zien wat het NPDW en het Deltaplan kunnen betekenen voor de sector. Het is niet alleen een plan en uitvoeringsagenda, maar een beweging. Tijdens het symposium geven we inzicht in de stappen die we nu in korte tijd hebben gezet. Daarnaast nodigen we iedereen uit om met ons in gesprek te gaan. Dat vind ik wel onze kernboodschap: zoek ons op en deel je ervaringen en vragen.’

Karlijn: ‘Ons doel is dat verduurzaming voor iedereen vanzelfsprekend wordt.’

Jan: ‘Ik hoop dat mensen begrijpen dat we dit samen moeten doen. Het Deltaplan is geen one size fits all, maar een strategie die ruimte laat voor maatwerk en innovatie.’

Karlijn: ‘Maar ook dat we geen tijd te verliezen hebben. Klimaatverandering wacht ook niet. We hebben nu de kans om echt impact te maken, als we het samen doen.’