Je hebt nú de kans. Grijp hem!
Een column van Jan Hendrik Dronkers, secretaris-generaal van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Lang is gedacht dat Nederland af was. Maar de afgelopen jaren zijn we er met elkaar achter gekomen dat dit niet zo is. Nederland is nooit af. Dat was het 1000 jaar geleden niet, 200 jaar geleden niet, 20 jaar geleden niet. Dus waarom zou dat nu wel zo zijn? Mooi dat dit besef tijdens het CROW Infradebat op de Infratech in januari door alle partijen werd onderstreept.
Fundamenteel veranderen
We zijn binnenkort met 19 miljoen mensen in dit land. We moeten huizen bouwen, energievoorzieningen vernieuwen, waterveiligheid vergroten, onze hele naoorlogse infrastructuur onderhouden. En als je weet dat we een uiterst schaarse maakcapaciteit hebben, dan is er maar één mogelijkheid om deze gigantische opgave op het gebied van duurzame gebiedsontwikkeling te realiseren: we moeten het met elkaar fundamenteel anders gaan doen.
Maar wat betekent dat? Met elkaar anders doen? Volgens mij zit dit niet in de processen. Niet in de systemen of de techniek. Verandering zit in ons. Als wij met zijn allen die nieuwe infrastructuur willen realiseren, dan is er maar één infrastructuur dominant: de infrastructuur van de samenwerking.
Dit betekent bijvoorbeeld: partnering. Het aangaan van lange relaties, waarbij je niet meer gaat voor de snelle winst maar wil investeren in de kwaliteit en de intelligentie van de relatie. Het betekent ook dat je risico's gelijk verdeelt en ze niet gemakzuchtig doorschuift naar de ander. En het betekent dat je de schaarse maakcapaciteit zo efficiënt mogelijk benut. Bijvoorbeeld door niet één, maar tien viaducten tegelijk aan te besteden. Of door een combinatie te maken van werken in de gebieden van Rijkswaterstaat, ProRail en een paar gemeenten. Dan kunnen opdrachtnemers en hun onderaannemers het veel slimmer plannen.
Zelf het goede voorbeeld geven
Om dit te realiseren moeten partijen in de keten over hun eigen schaduw heen springen. Elkaar wat gunnen. Ruimte en vertrouwen geven. Andere partijen toelaten om vernieuwend mee te denken. Maar dit gaat niet zomaar. Organisaties en ondernemingen zullen zich moeten aanpassen om dit nieuwe denken te kunnen omarmen. Niet in de laatste plaats ons eigen departement, zodat wij onze opdrachtgevende instanties zoals Rijkswaterstaat en ProRail de stabiliteit en zekerheden bieden om langjarige relaties aan te kunnen gaan. Zelf het goede voorbeeld geven. Hier mag men ons absoluut op aanspreken.
De goede intenties zijn er. Die heb ik duidelijk tijdens het Infradebat geproefd. Maar de vraag is: waarom zou dit nu ineens wel lukken, terwijl we in ons vak en op andere bijeenkomsten al veel eerder en vaker over nieuwe samenwerkingen spraken? Het antwoord: juist vanwege de urgentie. Juist omdat de maatschappelijke opgave momenteel zó groot is en onze maakcapaciteit zó beperkt, dat we wel móeten veranderen. Die urgentie geeft ons momentum. Een unieke kans om duurzame gebiedsontwikkeling echt opnieuw samen vorm te geven. Het is veel werk en het zal beslist spannend worden. Maar we gaan het gewoon doen. En elke partij die hierin mee wil heeft nú de kans. Grijp hem!
Jan Hendrik Dronkers, secretaris-generaal van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
De komende tijd plaatsen we vijf columns over duurzame gebiedsontwikkeling van de vijf deelnemers aan het CROW Infradebat van 18 januari tijdens de Infratech 2023.
