Meten is weten, maar hoe meten we dan?

De afgelopen jaren wint duurzaamheid – in de breedste zin van het woord – aan populariteit. Na de Klimaattop in Parijs heeft ook Nederland zich gebonden aan het halen van de klimaatdoelen. Een groot onderdeel hiervan is de verduurzaming van de infrasector. Logisch, denk je wellicht, dat de GWW óók moet worden verduurzaamd. Maar, hoe staat het er eigenlijk voor met die verduurzaming? Waar komen we vandaan, en wat zijn de effecten van de tot nu toe genomen maatregelen?

Er zijn verschillende programma’s bezig die zich richten op het verduurzamen van de GWW. Het programma Klimaatneutrale en Circulaire Infrastructuur (KCI), Schoon- en Emissieloos Bouwen (SEB), Circulaire Economie, allemaal ten behoeve van het terugdringen van uitstoot en het bevorderen van duurzaamheid. Hier horen verschillende tools bij. Deze tools meten KPI’s zoals de CO2-uitstoot in projecten, de stikstofuitstoot, de circulariteit van de materialen. Dit biedt veel inzichten in de duurzaamheidsprestaties van infraprojecten.

De focus bij deze initiatieven en tools ligt op het projectniveau. Natuurlijk is het belangrijk om in je projecten te kunnen zien wat de milieu-impact is. Echter, de projecten bestaan niet op zichzelf. De werken die worden gebouwd zijn onderdeel van een groter geheel: het areaal. En hoe staat dit areaal er eigenlijk voor? Is de impact van de nieuwe werken op het areaal eigenlijk positief, wat de duurzaamheidsaspecten betreft?

Duurzaamheid areaal in kaart brengen

Het blijkt voor areaalbeheerders en opdrachtgevers in de GWW lastig om de duurzaamheid van hun areaal in kaart te brengen. Er bleek een overkoepelende tool nodig, die niet alleen informatie geeft over projecten maar ook over het geheel. Vanuit deze behoefte is het Dashboard Monitoring ontwikkeld. Dit dashboard geeft weer hoe het areaal presteert over zes KPI’s: CO2, NOx, biodiversiteit, MKI, circulariteit en elektriciteitsverbruik.

Het Dashboard Monitoring is uniek in de combinatie van het project- en areaalniveau. Daarnaast speelt het een belangrijke rol in het creëren van een uniforme, gestandaardiseerde manier van het meten van duurzaamheid in de GWW. Dit komt doordat het Dashboard zowel door opdrachtnemers als opdrachtgevers te gebruiken is.

De opdrachtgever brengt het areaal in kaart. Hierbij wordt een ‘nulmeting’ gedaan. Deze nulmeting is het ijkpunt waaraan je kunt aflezen welke kant het op gaat met je areaal, immers: hoe stuur je op 50% CO2-reductie als je niet weet hoeveel CO2 er überhaupt wordt uitgestoten?

Bij het uitvoeren van projecten kan de opdrachtnemer de projectgegevens invullen in het dashboard. Dit kunnen ze vervolgens zelf visualiseren en gebruiken voor eigen inventarisatie. Tegelijkertijd kan deze data aan de opdrachtgever worden aangeleverd. De opdrachtgever kan de projectdata toevoegen aan het dashboard. Het effect op het areaal van het uitgevoerde project wordt hiermee ook zichtbaar.

Voordelen uniforme aanpak

Deze uniforme aanpak heeft een aantal voordelen. Allereerst hoeven opdrachtgever- en -nemer geen dubbel werk meer uit te voeren: ze kunnen dezelfde systematiek hanteren voor het verkrijgen van duurzaamheidsinzichten, door samen te werken. Ook de aannemers willen deze data op orde hebben. Door dit met het dashboard te doen, voldoen ze aan hun eigen behoefte én aan die van de opdrachtgever. Ten tweede kunnen de cijfers van de arealen geaggregeerd worden. Naast dat beheerders hun duurzaamheidsprestaties kunnen vergelijken, kunnen ze ook gecombineerd worden tot een regionaal of zelfs landelijk dashboard. En dan kunnen we zien hoe we er écht voor staan!

Een duurzamere infrastructuur gaat niet over één nacht ijs. Dit geldt ook voor het in kaart brengen van je duurzaamheidsprestaties. Het vergt een langdurige inspanning, waarbij over tijd moet blijken of we samen de goede kant op bewegen. In het artikel ‘Je moet wel over een lange adem beschikken’ vertelt een van de koplopers die hebben meegedaan aan de ontwikkeling van het dashboard over het verduurzamen van een organisatie.

Nu is het zaak dat zo veel mogelijk opdrachtgevers en -nemers in de GWW aan de slag gaan met het Dashboard Monitoring. Door samen de urgentie van het duurzaamheidsvraagstuk aan te kaarten, stappen te zetten om eigen organisatie – en die van partners – te verbeteren, kunnen we impact maken op de gehele sector. Het Dashboard Monitoring is gratis te downloaden en te gebruiken, inclusief de handleiding.

En... Hoe begin je dan? Lees daar meer over in het artikel ‘Nulmeting is je rijbewijs, daarna moet je kilometers maken’. Ondanks dat het eind nog ver weg is, telt elke duurzame stap die we nu zetten mee!

Over Ella Cordus

Vanuit het opleidingstraject van OchtendMensen, onderdeel van TwynstraGudde, werkt Ella Cordus sinds mei 2023 als junior projectmanager bij CROW. Hier houdt zij zich bezig met uiteenlopende duurzaamheidsprojecten, waaronder het Dashboard Monitoring. Ella is bij CROW aanspreekpunt voor vragen rondom het gebruik van het Dashboard. Ook werkt zij aan hulpmiddelen die de gebruikerservaring kunnen verbeteren. Daarnaast geeft Ella presentaties over het dashboard op congressen en denkt zij mee over de mogelijkheden voor doorontwikkeling.