Cor Luijten van gem. R’dam over duurzame bouwplaats Meeuwenplaat

Om dit te realiseren is de praktische Aanpak Duurzaam GWW ontwikkeld. Deze werkwijze maakt duurzaamheid in GWW-projecten concreet zonder vooraf voor te schrijven hoe de duurzaamheidswinst behaald wordt. Dat kan per project verschillen. Tijdens de InfraTech2019 is aan vijf projecten een Duurzame Parel uitgereikt. Deze parelprojecten zijn een voorbeeld voor de rest van de sector omdat het bevorderen duurzaamheid een belangrijk projectdoel was en omdat ze daarbij de Aanpak Duurzaam GWW hebben ingezet.

“Ik was bewust passant die ook heeft aangejaagd.”

Het project duurzame bouwplaats MEEUWENPLAAT in de wijk Hoogvliet is zo’n parelproject. De gemeente Rotterdam is één van de ondertekenaars van de Green Deal Duurzaam GWW en zocht een passend project dat onder de vlag Duurzaam GWW wordt gerealiseerd. Cor Luijten, werkzaam bij het Ingenieursbureau van de gemeente Rotterdam, geeft aan de Green Deal GWW al lange tijd te kennen. “Het komt langzaam in de gestructureerde genen om duurzaam te werken. De instrumenten van de Aanpak Duurzaam GWW zijn mooie handvatten om duurzame bouwprojecten te realiseren.

Eén keer open gooien

Op de vraag hoe er gewerkt is aan het project zegt Luijten:” We hebben vooraf goed nagedacht en het er met elkaar over gehad hoe we duurzamer konden werken in het project. Wij besloten om in een duurzame Living Lab omgeving ‘de straat maar één keer open te gooien’. De belangrijkste uitdaging was om in de afstemming met alle betrokkenen het project te kunnen realiseren. Een duurzame aanpak tot gevolg.

‘Plus’ realiseren door slim slopen

Duurzaam en efficiënte bouwlogistiek richt zich op het slimmer organiseren van de aan- en afvoer van materialen en goederen op en rond de bouwplaats. Na gunning werd samen met aannemer Dura Vermeer gekeken naar een ‘plus’ die kon worden gerealiseerd. Aan de hand van het ambitieweb keek het kernteam of er nog minder CO2 kon worden uitgestoten. “De eerste gedachte ging al snel uit naar efficiënte bouwlogistiek en circulair materialen hergebruiken. Hoe kunnen we materialen zinvol toepassen die vrij komen in dit project? Doordat we een team hadden dat hiervoor open stond, konden we ook realiseren dat we ter plaatse de bouwmaterialen weer konden verwerken. Slim slopen dus.”

Simpel rekensommetje

De bouwsector is verantwoordelijk voor circa 30% van de transportbewegingen. Daarnaast is het effect van het bouwverkeer in de regio op de luchtkwaliteit (CO2, fijn stof) circa 5%. Luijten: “Het is een simpel rekensommetje en via de door Rotterdam ontwikkelde zogenaamde slim slooptool konden we makkelijk de hoeveelheid te besparen CO2 bepalen. We keken verder of er mogelijkheden waren om ter plaatse de materialen te slopen en technisch verantwoord weer te hergebruiken. De mogelijkheden van de locatie voor duurzamer werken is daarbij bepalend. Voor ons was het antwoord in dit project volmondig ja! Dit scheelde sowieso de kilometers die normaal gereden werden voor puinafvoer. Ook bespaarde het stortkosten van de vrijkomende materialen en de aanschaf van het nieuwe funderingsmateriaal. Het mes sneed dus aan meerdere kanten: het was goedkoper en er was minder CO2 uitstoot!” Tot slot zijn de onderlagen van het asfalt gemaakt van 100% herbruikte materialen (AC-base met 100% asfaltgranulaat).

Extra’s creëren

De extra’s die er nog bovenop kwamen werden gerealiseerd doordat er bijvoorbeeld afval werd gescheiden en er zonnepanelen op de bouwkeet werden geïnstalleerd. “Het lijken simpele dingen, maar je moet dit wel onderling bespreken en er ook naar handelen.” Bijkomend voordeel is dat de aannemer zo ook extra kennis op doet. Zo vertelt Luijten dat tijdens een bouwvergadering de stroom ineens uitviel. Het bleek te maken te hebben met de manier waarop de zonnepanelen waren geïnstalleerd. “Elk voordeel heb zijn nadeel; de aannemer weet nu hoe hij panelen het beste kan installeren”, aldus Luijten.

We doen al veel goed!

Luijten geeft aan dat er al veel goed wordt gedaan. Tot op detailniveau. Zo hebben de kleine voertuigen en machines een start/stopsysteem. “Dit levert ook weer brandstofbesparingen op.” Wat is volgens Luijten de sleutel van het succes? Daarin is hij kort maar krachtig: “Vooraf bespreken wat haalbaar is en daarna in het proces kijken wat er nóg meer te doen is. Een en ander ontwikkelt zich ook in de praktijk. Voorwaarde is wel dat het (kern)team open staat voor duurzaam werken en kijkt waar en hoe de kansen verzilverd kunnen worden. Het projectteam is toch de belangrijkste factor. Ik was eigenlijk slechts een passant die de aandacht voor duurzaamheid heeft aangejaagd.”

Anders en daardoor ook meerwaarde

De duurzaamheidsdoelen moeten realistisch zijn en uiteindelijk ook voordeel opleveren, anders heeft het niet zoveel zin, volgens Luijten. “Dit kan in de breedste zin van het woord zijn. Doorgaans wordt aan de gebruikte materialen een beperkte economische waarde toegekend. Maar door naast directe kostenefficiëncy te kijken naar andere aspecten zoals energie of isolatie, kun je meerwaarde ontdekken bij de bouw van nieuwe huizen of wegen. We weten wat er allemaal kan, maar in samenwerking met de markt kijken wat zinvol is en bereikt kan worden, is essentieel. Het is nu eenmaal een wisselwerking en niet kan alles tegelijk.”

Aansluiten op praktijk

Luijten geeft aan dat hij niet anders zou werken als hij het nog eens over mocht doen. Flops kan hij ook niet echt benoemen en dit ligt niet aan zijn geheugen. Er gebeuren altijd wel dingen die niet gepland zijn en waarover gepraat moet worden, maar deze zijn op te lossen. Hij heeft nog wel enkele tips voor organisaties die duurzamer willen werken. “Sta ervoor open, anders werkt het niet. Het moet niet opgedrongen zijn om zo te gaan werken! En als je kans ziet, bespreek of je dit kunt realiseren. Dit geldt vooraf bij het ontwerp, maar ook gedurende het realisatieproces. Theorie en praktijk moeten op elkaar worden aangesloten. Dan kan het of financieel voordeel en/of duurzaamheidswinst opleveren.

Cor Luijten werkt bij het ingenieursbureau van de gemeente Rotterdam en stond samen met het projectteam Hoogvliet aan de lat voor het project duurzame bouwplaats MEEUWENPLAAT in de wijk Hoogvliet. Samen met aannemer Dura Vermeer realiseerde hij het project en werkte daarbij in de geest van de Aanpak Duurzaam GWW.