9 miljoen voor verduurzaming gemeenten en provincies

Jorien Visser, adviseur circulaire economie bij Rijkswaterstaat (RWS): ‘Deze regeling stimuleert gemeenten en provincies om bij grond-, weg- en waterbouwprojecten (GWW) maatregelen te nemen die de CO2-uitstoot verminderen en de circulaire economie bevorderen.’ 

De SPUK KCI is opgezet door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat. ‘Samen met andere overheden werken we aan een duurzame infrastructuur en willen we in 2030 volledig circulair werken’, licht Jorien toe. ‘Dat betekent dat wij bij al onze infrawerken zo min mogelijk primaire grondstoffen verbruiken en zo veel mogelijk grondstoffen hergebruiken. Deze SPUK-regeling sluit aan bij onze doelstelling. Infraprojecten komen namelijk grotendeels op het conto van gemeenten en provincies. Zo behoort 80 procent van al het asfalt toe aan het gemeentelijke areaal. We kunnen in Nederland ons doel dus alleen maar bereiken als gemeenten en provincies op dreef zijn. Gelukkig merk ik dat ze dit graag willen en dat ze al veel doen. Maar soms ontbreken de financiële middelen. Dankzij de SPUK KCI kunnen ze tot maximaal € 400.000 aanvragen voor projectverduurzaming.’ 

Voorwaarden 

Om voor de SPUK KCI in aanmerking te komen moeten de te nemen maatregelen aantoonbaar bijdragen aan het verlagen van de CO2-uitstoot, het verlengen van de levensduur van materialen en het verminderen van het gebruik van grondstoffen. ‘Of het nu gaat om gerecycled asfalt of om het hergebruik van straatstenen, het belangrijkste is dat je een duidelijk beeld hebt van de toe te passen maatregel en het effect daarvan’, aldus Jorien. ‘Vooraf moet je kunnen aantonen wat de MKI-reductie is. MKI staat voor Milieu Kosten Indicator die de milieubelasting weergeeft. Verder moet je de meerkosten van de maatregel goed kunnen inschatten. Voor het aantonen van de MKI-reductie en de meerkosten zijn een eenvoudig format en een ingevuld voorbeeld beschikbaar.’  

Kennis opbouwen 

Daarnaast vraagt Rijkswaterstaat vooral projectgegevens uit. Jorien: ‘Wat ga je doen? Waar ga je dat doen? In welke fase bevindt het project zich? Maar bovenal vragen we gemeenten en provincies tegen welke technische, organisatorische of procesmatige uitdagingen zij bij het toepassen van innovaties aanlopen en hoe ze daarmee omgaan. De SPUK KCI is dus niet alleen bedoeld om concreet te werken aan duurzame infrastructuur, maar ook om kennis op te bouwen en breed te delen. Innovatieve maatregelen kunnen worden getest, vervolgens doorgroeien en in andere infraprojecten worden toegepast, waardoor we met elkaar stappen zetten.’ 

Beoordeling 

Aanvragen kunnen tot en met 20 december worden ingediend, of tot het moment dat het budget op is. ‘Voor de beoordeling van een aanvraag heeft Rijkswaterstaat een wettelijke termijn van dertien weken’, aldus Jorien. ‘Hoewel we soms nog wat aanvullende informatie nodig hebben, gaat het vaak veel sneller.’ 

Adviesloket 

Jorien realiseert zich dat het gemeenten en provincies tijd kost om een aanvraag in te dienen. ‘We hebben dan ook gewerkt aan een eenvoudig aanvraagproces, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van de aanvragen. Bovendien hebben we een adviesloket ingericht, dat kosteloos drie soorten ondersteuning biedt. Als je een korte en concrete vraag hebt, kun je een terugbelverzoek indienen. Als je bent begonnen met een aanvraag en daarop feedback wil ontvangen, kun je een feedbackverzoek indienen. Als je ten slotte aan de slag bent gegaan met een aanvraag, vastloopt of graag wil dat een van onze adviseurs meedenkt, kun je kiezen voor een meedenksessie.’ 

Enthousiaste reacties 

Inmiddels zijn de eerste aanvragen ingediend. Zoals voor een biobased en circulaire steiger, gemaakt van hout in plaats van kunststof. Of voor het hergebruik van een fietsbrug, wat nog niet vaak gebeurt, maar technisch haalbaar is en enorm veel uitstoot bespaart. ‘We ontvangen veel enthousiaste reacties’, aldus Jorien. ‘Bovendien horen we dat het aanvraagproces meevalt, mits je goed weet wat je wil doen. Vanzelfsprekend krijgen we ook vragen, bijvoorbeeld of het TRL-niveau van een innovatieve maatregel of technologie hoog genoeg is. De Technology Readiness Levels geven de mate van ontwikkeling van een technologie aan. Daarbij staat TRL 1 voor een technologie aan het begin van de ontwikkeling en TRL 9 voor een technologie die technisch en commercieel gereed is. Bij deze regeling vragen wij een TRL-niveau van minimaal 7. Daardoor zijn we vrij zeker dat met de maatregel of technologie reductie van CO2-uitstoot wordt gerealiseerd.’ 

Raamcontract? Alleen aanvullende maatregelen 

Een andere vraag die gemeenten en provincies vaak stellen: hoe om te gaan met raamcontracten voor onderhoudswerk? ‘In principe mag je een uitkering aanvragen voor een maatregel bij werkzaamheden die onder een raamcontract vallen’, legt Jorien uit. ‘Maar dan moet het wel gaan om een aanvullende maatregel. In raamcontracten staat immers doorgaans al dat de werkzaamheden zo duurzaam mogelijk moeten worden uitgevoerd.’ 

Informatiebijeenkomsten 

Om gemeenten en provincies verder de weg te wijzen organiseerde Rijkswaterstaat eind juni twee digitale informatiebijeenkomsten voor in totaal zo’n 100 belangstellenden. Daarin werden onder meer de scope van de SPUK KCI en het MKI-format besproken. De opname van de eerste bijeenkomst is online terug te luisteren. 

Oók voor kleinere gemeenten 

Er zijn al veel mogelijkheden om maatregelen toe te passen die de CO2-uitstoot verminderen en een circulaire economie bevorderen. En wie op zoek is naar inspiratie kan het inspiratiedocument op de website raadplegen. ‘Toch zien we dat gemeenten vaak uit kostenoverwegingen terughoudend zijn met het toepassen van maatregelen’, besluit Jorien. ‘Maar in die kosten kan de regeling hun juist tegemoetkomen. Natuurlijk, kleinere gemeenten kunnen tegen capaciteitsproblemen aanlopen. Maar onze adviseurs staan klaar om hen te helpen met het indienen van een aanvraag of om mee te denken over eventueel toe te passen maatregelen. Ik hoop dan ook dat deze gemeenten tóch de stap zetten om een aanvraag in te dienen. Gelukkig zie ik dat dit gebeurt. Blijkbaar is de regeling ook voor hen aantrekkelijk. Bovendien blijkt uit reacties van gemeenten dat ze tijdens de voorbereiding van de aanvraag ontdekken dat de maatregelen niet tot meerkosten leiden, maar juist goedkoper zijn. Zo kan het dus ook!’ 

Meer informatie 

Meer informatie over de regeling en het adviesloket vindt u op www.duurzame-infra.nl/spuk-kci. Hier vindt u ook een link naar de digitale informatiebijeenkomst van 25 juni jl., de aanvraagformulieren voor het contact met het adviesloket en het inspiratiedocument met CO2-reducerende maatregelen. 

De SPUK KCI: enkele facts & figures 

• De regeling loopt van 1 juli 2024 tot en met 20 december 2024. 

• In totaal is er een bedrag van € 9 miljoen beschikbaar voor duurzame GWW-projecten van gemeenten en provincies. Denk daarbij aan de aanleg en het onderhoud van wegverharding, bestrating, bruggen, tunnels, viaducten en waterkeringen. 

• Per gemeente of provincie kan maximaal € 400.000 worden aangevraagd.