Meer sturing in de GWW met MKI

Publieke opdrachtgevers krijgen een wettelijke plicht om in hun aanbestedingen milieukostenindicator (MKI)-eisen te stellen voor het gebruik van beton, staal en asfalt in grond-, weg en waterbouwprojecten. Dit betekent dat bij aanbestedingen de geleverde materialen aan deze eisen moeten voldoen. Daarnaast worden publieke opdrachtgevers wettelijk verplicht om MKI-eisen mee te nemen in aanbestedingen van grote infrastructurele projecten, om zo de markt te blijven uitdagen en eenduidigheid en investeringsperspectief te bieden. Het bepalen van de grens van een ‘groot project’ moet nader worden uitgewerkt. Dit staat in een Kamerbrief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat die op 31 mei aan de Tweede Kamer is gestuurd.

Om de klimaatdoelen en circulaire ambities in de grond-, weg- en waterbouw te realiseren, is het nodig om sterker te sturen op de milieu-impact van aanleg en onderhoud. Ook signaleren marktpartijen dat er te weinig consistentie is in de sturing op verduurzaming. Het sectorbreed, eenduidig en voorspelbaar sturen op milieu-impact in de GWW door de overheid draagt bij aan investeringszekerheid voor het bedrijfsleven. Ook draagt het bij aan een gezondere leefomgeving, de doelen op CO2-reductie en de ambities op circulaire economie. Met de MKI wordt integraal gestuurd op het verlagen van de milieu-impact.

Totstandkoming

De maatregel sturende MKI is een uitwerking van beleid dat het kabinet al eerder heeft ingezet. In februari 2023 is deze maatregel opgenomen in het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) en in september 2023 en in februari 2024 zijn updates gegeven in Kamerbrieven. De maatregel is in lijn met de strategie Klimaatneutrale en Circulaire Infrastructuur (KCI) en het programma Schoon en Emissieloos Bouwen. De maatregel sluit ook aan op de inzet vanuit onder meer de Buyer Groups en het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen.

De afgelopen maanden zijn een aantal onderzoeken uitgevoerd over de wijze waarop de maatregel kan worden vormgegeven. Verschillende marktpartijen, gemeenten en provincies hebben hierop input geleverd. De uitkomsten van de onderzoeken zijn getoetst in rondetafelgesprekken en individuele gesprekken met vertegenwoordigers van de hele sector. Een overkoepelend beleidsadvies, waarin de onderzoeken zijn samengevat, is met de Kamerbrief meegezonden.

Inhoud

Bij de maatregel is rekening gehouden met eenvoudige implementeerbaarheid voor publieke opdrachtgevers met beperkte capaciteit, expertise en budget. Door te sturen op de milieu-impact van beton, staal en asfalt wordt de meeste milieuwinst gerealiseerd tegen de minste administratieve lasten. Daarnaast stimuleert de wettelijke verplichting om MKI mee te nemen in aanbestedingen van grote projecten, publieke opdrachtgevers om meer projecten duurzaam in te kopen.

De MKI is in de GWW-sector de afgelopen jaren vrijwillig door opdrachtgevers ingezet om duurzaam in te kopen. Veel partijen hebben al ervaring met inkopen met MKI, zowel Rijkswaterstaat en ProRail als diverse provincies, gemeenten en waterschappen. Voor opdrachtgevers en producenten die momenteel nog niet met MKI werken, is een ondersteunend en stimulerend pakket aangekondigd. Zo worden er stappen gezet om een MKI-expertisecentrum op te richten. Met dit pakket krijgen inschrijvende partijen ook een prikkel om andere materiaal-, bouwmethodiek- of ontwerpkeuzes te maken.

Vervolgstappen

Het voorbereiden van een wetgevingstraject kost in de regel ongeveer twee jaar. In die periode gaat het ministerie al volop aan de slag met de uitwerking van de stimulerende en ondersteunende maatregelen. Publieke opdrachtgevers en sectorpartijen worden betrokken in dit traject zodat de regelgeving straks aansluit op de praktijk en implementeerbaar is. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat organiseert ook in samenwerking met Platform WOW kennissessies ter informatie en ondersteuning.

De relevante stukken zijn hier beschikbaar:

• Kamerbrief met toelichting op circulair klimaatbeleid door Minister Harbers van I&W, onderdeel IIa gaat over Sturende MKI
• Beleidsadvies Sturende MKI door Copper8, Witteveen+Bos & Flux Partners